Menu openen

Een blik in de wetenschap

Geplaatst op: vrijdag 26 april 2019

Rene Castien en Willem de Hertogh zijn twee vooruitstrevende wetenschappers met een interesse in hoofdpijn. Begin dit jaar hebben zij een nieuw artikel geschreven over het verklaringsmechanisme van behandelmogelijkheden.

De meest voorkomende types hoofdpijn, spanningshoofdpijn en migraine, gaan vaak gepaard met nekpijn. Er is veel variatie in de behandelmogelijkheden voor mensen met hoofdpijn en nekpijn. Een aantal van deze behandelingen wordt ook door de behandelrichtlijnen van hoofdpijn geadviseerd zoals: zelf management, medicatie en niet medicamenteuze behandelingen. Onder de niet-medicamenteuze behandelingen valt onder andere fysiotherapie, dit is een frequent toegepaste behandeling voor hoofdpijn. De fysiotherapeutische behandeling is vooral gericht op de nek, maar het verklaringsmechanisme hiervan is nog onduidelijk. De recente kennis van neurowetenschappen verbetert de klinische redenering ten aanzien van de behandeling van de nek bij hoofdpijn. Deze informatie is van toegevoegde waarde om de het effect van behandeling van de nek, die invloed heeft op de hoofdpijn, te verklaren.

Ondanks de matige evidentie is fysiotherapie wereldwijd een alternatieve of aanvullende behandeling en wordt deze ook genoemd in verschillende klinische richtlijnen, waaronder The European Fedration of Neurological Societies. In de dagelijkse praktijk wordt vaak een combinatie van verschillende behandelingen gezien als een effectieve behandeling bij hoofdpijn. Het gaat dan om medicamenteus en niet medicamenteuze behandeling (educatie, fysiotherapie, oefeningen en biofeedback).

In dit onderzoek (review) geven de auteurs eerst een beschrijving over de neuroanatomie en de neurofysiologische bevindingen in experimentele studies van het trigemino cervicale complex (TCC). Daarna bespreken ze de neurofysiologische modellen die het samengaan van hoofdpijn en nekpijn verklaren, waaronder de uitstralende pijn en de verhoogde prikkelbaarheid. Daarnaast laten de auteurs zien wat de relatie is tussen een disfunctionerende nek en hoofdpijn en onderzoeken zij de mogelijkheid van het TCC om een pijnprikkel te versterken of te verzwakken. Uiteindelijk wordt er een beschrijving gegeven over de fysiotherapeutische behandeling bij hoofd- en nekpijn.

 

 

Dit onderzoek van Castien en de Hertogh verklaard met name dit model van het trigeminale cervicale complex (TCC). Er zijn verschillende modellen om de invloed van nek en hoofdpijn op elkaar te verklaren, maar de evidentie is matig. Recente studies  hebben dit als verklaringsmechanisme.

De nervus trigeminus (zenuw van het hoofd) bestaat uit 3 delen de n. mandibularis, n. maxillaris en n. opthalmicus. Afferente neuronen van de n. opthalmicus  gaan naar de achterhoorn van  de pars caudalis van het cervicotrigeminale complex (TCC) en dat is ook waar afferenten van C1-C2 naar toe gaan. Daar vandaan gaat het signaal over naar de tractus spinothalamicus en wordt doorgegeven aan de thalamus. Door een endogene oorzaak kan de supraspinale remming  op de PAG (periaquedactal grijs) verlaagd zijn waardoor hypersensitiviteit, allodynia en een verlaagde pijndrempel kan ontstaan.

Sensitisatie van het TCC  als gevolg van een continu verhoogde perifere somatische en vasculaire nociceptieve activiteit, een verminderde supraspinale remming of een combinatie van beide systemen kan hoofdpijn veroorzaken.

Myofasciale disfunctie van de hoog cervicale wervelkolom geeft afferentie op C1-C2 , dit kan worden gevoeld in het gebied van de n. opthalmicus maar dit kan ook visce versa het geval zijn. 

Triggerpoints of pijnlijke myofasciale structuren in en rond C1-C2 bij hoofdpijnpatiënten kunnen de oorzaak zijn van verhoogde sensitisatie. Behandeling hiervan heeft mogelijk een positief effect op hoofdpijn.

Behandeld advies: maak gebruik van de ICHD III voor het classificeren van hoofdpijn en onderzoek of cervicale myofasciale disfuncties mogelijk een rol spelen bij patiënten met migraine, TTH en cervicogene hoofdpijn. Er kan gebruik gemaakt worden pain threshold meters om de mechanische drukgevoeligheid te beoordelen.

Conclusie:
Pijn die als hoofdpijn wordt gevoeld kan veroorzaakt worden vanuit de nek, omdat de zenuwen die de pijn doorgeven op dezelfde plek in het ruggemerg samenkomen. Vanuit de hersenen bestaat een systeem die zorgt dat pijnprikkels niet altijd worden doorgegeven (supraspinale remming). Maar soms functioneert dit systeem niet goed, waardoor pijn te snel wordt doorgegeven en zelfs te gevoelig wordt gemaakt voor pijnsignalen. Hierdoor is de patient niet goed in staat om de pijn goed waar te nemen en wordt de pijn nog heftiger of uitgebreider dan deze oorspronkelijk was. Hierdoor kan een nekklacht hoofdpijn geven en hoofdpijn nekklachten.

 

Bron: A Neuroscience Perspective of Physical Treatment of Headache and Neck Pain van R. Castien en W. de Hertogh

Over Hoofdpijn Netwerk Noord

Fysiotherapeuten en manueeltherapeuten gespecialiseerd in het behandelen van hoofdpijnklachten hebben hun krachten gebundeld binnen het Hoofdpijn Netwerk Noord. Zij werken nauw samen met het Hoofdpijncentrum van het Martini Ziekenhuis in Groningen.

Laatste nieuws
Een nieuw jaar